Biertan, Berethalom (węg), Birthälm (niem) jest jednym z miejsc, których pod żadnym pozorem nie wolno ominąć ! Nad wiejskim ryneczkiem góruje z daleka widoczna twierdza z wieloma wieżami i ogromnym kościołem. To jeden z najlepiej zachowanych i największych kościołów warownych, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1283 r., sam kościół wymieniono w dokumentach po raz pierwszy w 1402 r. Ostateczny kształt wzorowanej na rozwiązaniach miejskich, trójnawowej hali nakrytej gwiaździstym sklepieniem, uzyskał w latach 1520–22. Do czasów reformacji był to kościół Mariacki. Zachował się fundowany dla tego wezwania tryptyk z lat 1483-1515. Środkowe przedstawienie tworzą rzeźby ukrzyżowanego Chrystusa w otoczeniu Marii, św. Jana i Marii Magdaleny. Boczne kwatery to malowane sceny z życia Marii i z dzieciństwa Jezusa.

Do szczególnie pięknych należy umieszczone w prawym skrzydle przedstawienie odpoczynku w drodze do Egiptu. Cenna jest również kamienna ambona przypisywana mistrzowi kamieniarskiemu Ulrichowi z Braszowa (Kronstadt), której dekoracja wykazuje cechy przejściowe od gotku do renesansu. Kunsztowne są portale wejściowe kościoła, a także portal zakrystii (1515) z oryginalnymi drzwiami. Wspaniałą snycerką odznaczają się stalle prezbiterium, lecz prawdziwym rzemieślniczym majstersztykiem jest uruchamiający jednocześnie 15 rygli zamek u drzwi kościoła – konstrukcja mistrza Johannesa Reichmutha.

W latach 1468-1523 powstały potężne umocnienia, które ochraniać miały zarówno kościół, jak i mieszkańców miasta, stąd w ich obrębie umieszczono także pokaźny spichlerz. Dla zabezpieczenia pierwotnego pierścienia dobudowano kolejny, a w XVII w. trzeci, ostatni, tworząc tym samym największą fortyfikację kościelną Siedmiogrodu, która nigdy nie została zdobyta. Doskonałość obwarowań – których wysokość dochodzi czasem nawet do 12 m – sprawiła, że przez trzy stulecia Biertan był także siedzibą biskupa.

Podziwiając baszty, zwróćmy uwagę, iż wszystkie zachowały się w niezmienionej, średniowiecznej formie (drewniane galerie nakryte czterospadowym dachem), w przeciwieństwie do wielu innych kościołów, których baszty nakryto z czasem dachami pulpitowymi. Dwie z nich zasługują na szczególną uwagę. Baszta-mauzoleum, znajdująca się w północno-zachodniej części zespołu, mieści nagrobki rezydujących tu dostojników. Część z owych nagrobków wykonał jeden z najlepszych artystów kamieniarskich tego czasu, Elias Nicolai z Hermannstadt (płyty Georga Theilesiusa, zm. 1646, i Christiana Bartha, zm. 1658). Natomiast znajdująca się w części południowej zespołu „Katolicka Wieża” zawiera freski przedstawiające m.in. Św. Jerzego oraz Pokłon trzech króli (1425). Stanowi ona symbol religijnej tolerancji w kraju tak ciężko doświadczonym konfliktami etnicznymi i religijnymi. Gdy większość mieszkańców przeszła na protestantyzm, wieżę przeznaczono dla tych, którzy zachowali dawne wyznanie.

Patrząc z twierdzy na wieś, nie sposób się oprzeć urokowi jej regularnej zabudowy. Jest to pejzaż średniowiecznej Europy Środkowej, w kształcie nadanym jej przez niemiecką Kolonizację Wschodnią. Ani jeden budynek nie uległ tu zmianie, dlatego nie tylko kościół, ale również cała wieś znalazłą się pod patronatem UNESCO. Zadziwiająca jest też myśl, że ta zapomniana, ukryta gdzieś na wschodzie wioska w średniowieczu utrzymywała naturalny kontakt z takimi centrami, jak Wiedeń czy Norymberga.